თურქეთის პრეზიდენტის, რეჯეფ თაიფ ერდოღანის მეუღლემ და გაეროს ნულოვანი ნარჩენების მაღალი დონის მრჩეველთა საბჭოს თავმჯდომარემ, ემინე ერდოღანმა ოთხშაბათს განაცხადა, რომ მსოფლიო განიცდის „ბნელ პერიოდს“, სადაც წყალი „გენოციდის იარაღად“ გამოიყენება, და ღაზა ამის ყველაზე ტრაგიკულ მაგალითად დაასახელა.

ნიუ-იორკში გამართულ გამოფენაზე „ნულოვანი ნარჩენები ლურჯი – წვეთი წვეთისთვის“ სიტყვით გამოსვლისას ერდოღანმა აღნიშნა, რომ თურქეთის ძალისხმევა გარემოს დაცვის სფეროში მთელი კაცობრიობისკენაა მიმართული.

მისი თქმით, მათ გადადგეს ნაბიჯები გარემოსდაცვითი პრობლემების აღმოსაფხვრელად და ამით მიღწეული წარმატებებით განიცდიან სიტყვებით გამოუთქმელ ბედნიერებას კაცობრიობის კეთილდღეობაში შეტანილი წვლილისთვის. ერდოღანმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ დღეს ღაზაში „მსოფლიოში ყველაზე ძვირადღირებული წყალია“, რადგან ერთი ჭიქა წყლის ფასი ადამიანის სიცოცხლით იზომება.

„სამწუხაროდ, ჩვენ ძალიან ბნელ პერიოდში ვართ, როდესაც წყალი შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც გენოციდის იარაღი. 2023 წლის 7 ოქტომბრიდან ისრაელი თავს ესხმის წყლის ინფრასტრუქტურას ღაზაში. წყლის მილსადენების, გამწმენდი ნაგებობების, ჭებისა და ინფრასტრუქტურის 85 პროცენტი გამოუსადეგარია“, - თქვა ერდოღანმა და დასძინა, რომ პალესტინელებს ყოველდღიურად დიდი მანძილების გავლა უწევთ წყლის ძირითადი საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად.

„ზოგჯერ ისინი იღუპებიან სარაკეტო თავდასხმების დროს წყლის რიგებში, სანამ ოჯახებისთვის წყლის მიტანას მოასწრებდნენ. პატარა ბავშვების სურათები, რომლებიც საკუთარ წონაზე მძიმე წყლის ბოთლებს ეზიდებიან, ნამდვილად შავი ლაქაა კაცობრიობის შუბლზე“, - განაგრძო მან. „მოსახლეობა იძულებულია დალიოს წყალი, რომელიც არ არის გამოსადეგი ადამიანის მოხმარებისთვის წყურვილის გამო. ვფიქრობ, ღაზაში არ დარჩენილა არც ერთი მორალური, სამართლებრივი, ჰუმანიტარული და ეთიკური წითელი ხაზი, რომელიც არ გადაკვეთილა.“

პლასტმასის კრიზისი გლობალურ წყლებს ემუქრება

გამოფენა მიზნად ისახავს თურქეთის ინიციატივების პოპულარიზაციას ზღვების, ტბებისა და ოკეანეების დაცვის კუთხით გლობალურ პლატფორმაზე, კონკრეტული გარემოსდაცვითი მიღწევების წახალისებასა და საერთაშორისო თანამშრომლობის გაღრმავებას ეკოლოგიური დიპლომატიის გასაძლიერებლად.

ამ კონტექსტში ემინე ერდოღანმა ყურადღება გაამახვილა დაბინძურების გადაუდებელ საფრთხეზე და თქვა: „ვინ იფიქრებდა, რომ დადგებოდა დღე, როცა კაცობრიობა, რომელმაც ისტორიის მანძილზე ცივილიზაციები შექმნა, სამეცნიერო აღმოჩენები გააკეთა, არაჩვეულებრივი ხელოვნების ნიმუშები შექმნა, დედამიწას ნაგვის კონტინენტს შემატებდა, ჩვენი პლანეტის ლურჯი საფარი ამოუცნობი გახდებოდა.“ „სამწუხაროდ, წყნარ ოკეანეში არის 1.6 მილიონი კვადრატული კილომეტრის მცურავი ნაგვის კონტინენტი, რომელიც შედგება პლასტმასის ბოთლების, პარკების, სიგარეტის ნამწვავების, სათევზაო ბადეებისა და სხვა ნარჩენებისგან. ეს რიცხვი ნიშნავს, რომ თურქეთის ორჯერ ზომის ტერიტორია ნაგვითაა დაკავებული, რაც ნათლად გვიჩვენებს იმ წერტილს, სადაც მივედით და სადაც უნდა გავჩერდეთ.“

გლობალურ პლასტმასის დაბინძურებაზე ყურადღების გამახვილებით, ერდოღანმა თქვა: „მსოფლიოში ყოველწლიურად 57 მილიონი ტონა პლასტმასის ნარჩენი წარმოიქმნება. აქედან დაახლოებით 23 მილიონი ტონა აბინძურებს ჩვენს ტბებს, მდინარეებს, ზღვებს, ანუ ყოველდღიურად 2 ათასი ნაგვის სატვირთო მანქანის ოდენობის პლასტმასა იღვრება წყალში.“ მან აღნიშნა, რომ კვლევებით დადგინდა მიკროპლასტმასის არსებობა ბავშვების პლაცენტაშიც კი, რითაც ყურადღება გაამახვილა პლასტმასის შეუჩერებელ მოგზაურობაზე.

„ნულოვანი ნარჩენები“ გლობალურ მოძრაობად იქცევა

ერდოღანმა გარემოს დაცვა ცივილიზაციიდან მომდინარე მორალურ ვალდებულებად მოიხსენია: „ყოველი უძველესი ცივილიზაციის საერთო მნიშვნელი ბუნებასთან პატივისცემაზე დაფუძნებული ურთიერთობის დამყარებაა. თუ გვინდა ვებრძოლოთ კლიმატის ცვლილებას, რომელიც დღეს უდავო გლობალურ პრობლემად იქცა, ეს გაგება უნდა აღვადგინოთ.“

ერდოღანმა ხაზგასმით აღნიშნა თურქეთის ძალისხმევა კაცობრიობის პრობლემების გადასაჭრელად ისტორიის მანძილზე და გაიხსენა 2017 წელს „მსოფლიო ჩვენი საერთო სახლია“ სლოგანით დაწყებული „ნულოვანი ნარჩენების“ მოგზაურობა.

ერდოღანმა განაცხადა, რომ „ნულოვანი ნარჩენები“ უკვე გლობალურ მოძრაობად იქცა და ყურადღება გაამახვილა 2022 წელს გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე მიღებულ „ნულოვანი ნარჩენების“ რეზოლუციაზე და გაეროს გენერალური მდივნის ანტონიო გუტერეშის მიერ მხარდაჭერილ „გლობალური ნულოვანი ნარჩენების კეთილი ნების დეკლარაციაზე“.

2019 წლიდან „ნულოვანი ნარჩენები ლურჯი“ ინიციატივამ თურქეთის სანაპიროებიდან და ზღვებიდან 285 ათასი ტონა საზღვაო ნაგავი, ანუ 22 000 სატვირთო მანქანის ტვირთი გაწმინდა. 551 „ლურჯი დროშის“ მქონე პლაჟით, თურქეთი მესამე ადგილზეა მსოფლიოში სერტიფიცირებული პლაჟების რაოდენობით. 2023 წლის „წყლის ეფექტურობის კამპანია“ კიდევ უფრო ხაზს უსვამს თურქეთის გადაწყვეტილებას ამ საკითხში, სამყაროში, სადაც 2 მილიარდზე მეტ ადამიანს არ აქვს უსაფრთხო სასმელ წყალზე წვდომა.

ერდოღანმა სიტყვა დაასრულა სამართლიანი სამყაროსკენ მოწოდებით, სადაც წყალი და პური არ იქნება იარაღად გამოყენებული, დაცული იქნება საერთაშორისო სამართალი და საყოველთაო ღირებულებები ყველასთვის მოქმედებს.

ერდოღანმა მონაწილეები მიიწვია ხელი მოეწერათ „გლობალური ნულოვანი ნარჩენების კეთილი ნების დეკლარაციაზე“, როგორც კოლექტიური გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობისადმი ერთგულების ნიშნად. მისი გამოსვლის შემდეგ, ავსტრალიის კლიმატის ცვლილებისა და ენერგეტიკის მინისტრმა კრის ბოუენმა ოფიციალურად მოაწერა ხელი დეკლარაციას.