თურქეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა თურქულენოვან სახელმწიფოებს მოუწოდა, უფრო აქტიური როლი შეასრულონ რეგიონში სტაბილურობისა და უსაფრთხოების უზრუნველყოფაში.
აზერბაიჯანის ჩრდილოეთით მდებარე ქალაქ გაბალაში გამართულ თურქულენოვან სახელმწიფოთა ორგანიზაციის (თსო) მე-12 სამიტზე სიტყვით გამოსვლისას, ერდოღანმა განაცხადა: „ჩვენ გვჯერა, რომ თურქულ სამყაროს შეუძლია მრავალი თვალსაზრისით უფრო ეფექტური როლი შეასრულოს ჩვენი რეგიონის სტაბილურობასა და უსაფრთხოებაში.“
საერთაშორისო სისტემის გაკრიტიკებისას, ერდოღანმა აღნიშნა: „ჩვენ ვდგავართ საერთაშორისო სისტემის წინაშე, სადაც გაეროს უშიშროების საბჭო გულგრილია მრავალი საკითხის მიმართ, რომელიც კაცობრიობის სინდისს აზიანებს.“
სირიაში მიმდინარე მოვლენებზე ყურადღების გამახვილებით, პრეზიდენტმა განაცხადა: „მიუხედავად მრავალი სირთულისა, სირიის მთავრობის მიერ ბოლო 9 თვის განმავლობაში მიღწეული პროგრესი გვაძლევს საშუალებას, მომავალს იმედით შევხედოთ“, და მოუწოდა უფრო ღრმა თანამშრომლობისკენ: „ჩვენ, როგორც თურქულენოვანმა სახელმწიფოებმა, უნდა გავაძლიეროთ თანამშრომლობა სირიის მთავრობასთან.“
სამხრეთ კავკასიის შესახებ საუბრისას, ერდოღანმა თქვა: „ჩვენ არა მხოლოდ ვადევნებთ თვალს სამხრეთ კავკასიაში მიმდინარე მოვლენებს, არამედ გულწრფელად ვუჭერთ მხარს რეგიონში მშვიდობისა და სტაბილურობის დამყარებისკენ გადადგმულ ნაბიჯებს.“
ერდოღანმა კიდევ ერთხელ დაგმო ისრაელის ბოლო თავდასხმები კატარზე და აღნიშნა, რომ რეგიონის სტაბილურობისთვის უდიდესი საფრთხე ამ ქვეყნის ამჟამინდელი მმართველობიდან მოდის.
სიტყვით გამოსვლის დროს, კულტურულ ინიციატივებზეც შეეხო ერდოღანი და დასძინა: „როგორც თურქეთი, ჩვენ ვდგამთ პირველ ნაბიჯს საერთო ანბანის საკითხში, ვბეჭდავთ ჩინგიზ აითმათოვის (მსოფლიოში ცნობილი ყირგიზი მწერალი) შესახებ ნაშრომს და ოღუზნამეებს (ოღუზ თურქების - თურქულენოვანი ხალხების ლეგენდარული ნაწარმოებები) საერთო ანბანით.“
თურქეთის რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა მინისტრი: მუდმივი მშვიდობა შესაძლებელია თურქულენოვან სახელმწიფოებს შორის ერთობით
საგარეო საქმეთა მინისტრმა ჰაქან ფიდანმა ასევე სამიტზე განაცხადა, რომ მუდმივი მშვიდობა და გრძელვადიანი სტაბილურობა მხოლოდ თსო-ს წევრ სახელმწიფოებს შორის მუდმივი კოორდინაციისა და პარტნიორობის გაძლიერებით შეიძლება მიღწეულ იქნას.
ფიდანმა სიტყვით გამოვიდა აზერბაიჯანის ქალაქ გაბალაში გამართულ თსო-ს საგარეო საქმეთა მინისტრთა საბჭოს შეხვედრაზე.
ხაზგასმით აღნიშნა, რომ თურქული სამყარო უნდა გახდეს რეგიონული ბალანსის ფორმირების ძირითადი აქტორი, ფიდანმა განაცხადა, რომ თსო-ს უდიდესი ძალა წევრებს შორის ურთიერთნდობისა და თანამშრომლობის გაღრმავებაა.
ფიდანმა აღნიშნა, რომ რეგიონული და გლობალური გამოწვევების ფონზე, თურქულმა სამყარომ დროულად უნდა განიხილოს, სად უნდა განლაგდეს უფრო ხშირად და რა ერთობლივი ნაბიჯები უნდა გადაიდგას.
ორშაბათის სამიტის მთავარ თემას, „რეგიონული მშვიდობა და უსაფრთხოება“, ფიდანმა უწოდა მათი საერთო გეოგრაფიის მომავლისთვის ყველაზე ფუნდამენტური პრიორიტეტი.
ხაზგასმით აღნიშნა, რომ მუდმივი მშვიდობა და გრძელვადიანი სტაბილურობა მხოლოდ თსო-ს წევრ სახელმწიფოებს შორის მუდმივი კოორდინაციისა და პარტნიორობის გაძლიერებით შეიძლება მიღწეულ იქნას, ფიდანმა აღნიშნა, რომ ამ მიზნის მიღწევის გზა გეოპოლიტიკურ საკითხებში ჰარმონიულად მოქმედებაზე, საერთაშორისო პლატფორმებზე კოორდინაციისა და თანამშრომლობის გაძლიერებაზე და კრიტიკულ საკითხებზე მსოფლიოსთვის ერთიანი ხმით მიმართვაზე გადის.
ფიდანმა ასევე ხაზი გაუსვა 2022 წელს ჩრდილოეთ კვიპროსის თურქული რესპუბლიკის (ჩკთრ) თსო-ს დამკვირვებელი სახელმწიფოს სტატუსის მნიშვნელობას, და განაცხადა, რომ ამან გააძლიერა თურქულენოვანი სამყაროს ერთობა, და აღნიშნა, რომ თურქული სამყაროს განუყოფელი ნაწილის, კვიპროსელი თურქი ხალხის მიმართ უსამართლო იზოლაციის მოხსნა და მათი უფლებების აღიარება საერთო პასუხისმგებლობაა.
ფიდანმა ასევე დასძინა, რომ მნიშვნელოვანი პროგრესია მიღწეული სამხრეთ კავკასიაში მუდმივი მშვიდობის დამყარებისკენ, რაც უმნიშვნელოვანესია საერთო გეოგრაფიის სტაბილურობისთვის.