მსოფლიო ძალები მხარს უჭერენ ღაზაში ცეცხლის შეწყვეტას შარმ ელ-შეიხის სამიტზე

აშშ-ისა და ეგვიპტის პრეზიდენტები ხელმძღვანელობენ მსოფლიო ლიდერების შეხვედრას სახელწოდებით „მშვიდობის სამიტი“ ღაზაში ორწლიანი ომის დასასრულებლად ცეცხლის შეწყვეტის გამოცხადების შემდეგ.

ისრაელსა და ჰამასს შორის პირდაპირი კონტაქტი არ არის და, შესაბამისად, ორივე მხარის ორშაბათს დაგეგმილ სამიტში მონაწილეობა მოსალოდნელი არ არის. ისრაელმა უარი თქვა საერთაშორისო მხარდაჭერით აღჭურვილი პალესტინის ადმინისტრაციის მიერ რაიმე როლის შესრულებაზე ღაზაში, მაგრამ პალესტინის ადმინისტრაციის ლიდერი შეხვედრას დაესწრება.

თურქეთმა, იორდანიამ, დიდმა ბრიტანეთმა, გერმანიამ, საფრანგეთმა, იტალიამ, გაერომ და ევროკავშირმა განაცხადეს, რომ სამიტში მონაწილეობას მიიღებენ.

სამიტის დღეს, რომელიც ეგვიპტის წითელი ზღვის სანაპიროზე მდებარე საკურორტო ქალაქ შარმ ელ-შეიხში ტარდება, ჰამასის მიერ დაკავებული 20 ისრაელელი მძევლის გათავისუფლება და ისრაელის მიერ ციხეებიდან ასობით პალესტინელის გათავისუფლებაა მოსალოდნელი.

თუმცა, კითხვები იმის შესახებ, თუ რა მოხდება მომავალში, კვლავ პასუხგაუცემელია და ომის განახლების რისკი არსებობს.

მაშ, რატომ იკრიბებიან მსოფლიო ლიდერები?

ახალი ფურცელი

ორივე მხარე აშშ-ის, არაბული ქვეყნების და თურქეთის ზეწოლის ქვეშ აღმოჩნდა, რათა ცეცხლის შეწყვეტის პირველი ფაზის შეთანხმებისთვის მიეღწიათ.

ისრაელსა და ჰამასს სჭირდებათ საერთაშორისო და რეგიონალური ტექნიკური და ფინანსური მხარდაჭერა, რათა მრავალი რთული საკითხი გადაჭრან.

ეგვიპტის პრეზიდენტის, აბდელ ფატაჰ ელ-სისის ოფისის განცხადებით, სამიტის მიზანია „ომის დასრულება“ ღაზაში და „ახალი მშვიდობისა და რეგიონალური სტაბილურობის ფურცლის გადაშლა“.

მარტში ეგვიპტემ წარადგინა ომის შემდგომი გეგმა ღაზისთვის, რომელიც 2.3 მილიონი ადამიანის დარჩენას ითვალისწინებდა. ეს გეგმა მაშინდელი აშშ-ის პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის, წინადადების ალტერნატივა იყო, რომელიც ტერიტორიის დაცლას გულისხმობდა.

სამიტის თანათავმჯდომარეობა მიუთითებს, რომ ლიდერები ერთად მუშაობენ მომავალი ნაბიჯების დასაგეგმად.

პირდაპირი და სიღრმისეული საკითხების განხილვა ნაკლებად მოსალოდნელია, რადგან შეხვედრა დაახლოებით ორი საათი გაგრძელდება.

ელ-სისი და ტრამპი შეხვედრის დასრულების შემდეგ ერთობლივ განცხადებას გააკეთებენ.

პირველი ფაზის ფარგლებში, ისრაელის ჯარები ღაზის სექტორის ნაწილებიდან გავიდნენ, რამაც ასობით ათასი პალესტინელს იმ ტერიტორიებზე დაბრუნების საშუალება მისცა, საიდანაც ისინი ევაკუირებულნი იყვნენ. დახმარების სააგენტოები თვეების განმავლობაში შეჩერებული დიდი რაოდენობით დახმარების შემოტანისთვის ემზადებიან.

მძევლებისა და პატიმრების გაცვლა: ლოგისტიკური სირთულე

მოლაპარაკებებზე განიხილება ისეთი საკითხები, როგორიცაა ჰამასის განიარაღება, ომის შემდგომ ღაზის მმართველი მთავრობის ფორმირება და ისრაელის რეგიონიდან გასვლის ზომა. ტრამპის გეგმა ასევე ითვალისწინებს რეგიონული და საერთაშორისო პარტნიორების მუშაობას პალესტინის უსაფრთხოების ახალი ძალების ბირთვის შესაქმნელად.

ღაზის რეკონსტრუქციისთვის ფინანსების უზრუნველყოფა ასევე მნიშვნელოვანი საკითხია. მსოფლიო ბანკისა და ეგვიპტის ომის შემდგომი გეგმა ღაზაში რეკონსტრუქციისა და აღდგენის საჭიროებებს 53 მილიარდ დოლარად აფასებს. ეგვიპტე მომავალში რეკონსტრუქციის კონფერენციის გამართვას გეგმავს.

ვინ აკლია?

ისრაელი და ჰამასი. ორი ძირითადი მხარე, რომლებსაც ერთმანეთის ნდობა არ აქვთ და წარსულში ბევრი წარუმატებელი მოლაპარაკება აქვთ გამართული, სამიტში მონაწილეობას არ იღებენ. დოჰასა და წინა რაუნდებში მოლაპარაკებები ირიბად, ეგვიპტისა და კატარის შუამავლობით გაიმართა.

სამიტში მონაწილეობას არ იღებს ირანიც, რომელიც გასულ წელს ისრაელთან 12-დღიან კონფლიქტში ჩაერთო და 1979 წლის რევოლუციის შემდეგ ერთ-ერთ ყველაზე სუსტ პერიოდს განიცდის. ირანელმა ოფიციალურმა პირებმა ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმება ჰამასის გამარჯვებად შეაფასეს, მაგრამ ამან დღის წესრიგში დააბრუნა ირანის გავლენის შემცირება რეგიონში და ისრაელთან შესაძლო ახალი კონფლიქტის შიში.

სახელმწიფო ფუნქცია

სავარაუდოა, რომ კონფერენციაზე მსოფლიო ლიდერები შეაქებენ ტრამპს ცეცხლის შეწყვეტის უზრუნველსაყოფად გაწეული ზეწოლისთვის. რაც შეეხება სისის, ის თითქმის მთლიანად შვებას გრძნობს იმის გამო, რომ ეგვიპტემ ხელი შეუშალა ღაზის დაცლას.

სამიტში სავარაუდოდ მონაწილეობას მიიღებს პრეზიდენტი რეჯეფ თაიფ ერდოღანიც. თურქეთმა ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების მიღწევაში საკვანძო როლი ითამაშა. ითვლება, რომ მოლაპარაკებებში მონაწილეობას მიიღებენ კატარი, საუდის არაბეთი და არაბთა გაერთიანებული საემიროებიც.

იორდანიის მეფე აბდულაც დამსწრეებს შორის იქნება. იორდანია ეგვიპტესთან ერთად პალესტინის უსაფრთხოების ახალ ძალებს გაწვრთნის.

გერმანიას წარადგენს კანცლერი ფრიდრიხ მერცი, რომელიც ისრაელის ერთ-ერთი უძლიერესი საერთაშორისო მხარდამჭერი და სამხედრო ტექნიკის უდიდესი მომწოდებელია. მერცმა გამოთქვა შეშფოთება ომის დროს ისრაელის პოზიციისა და ღაზის სამხედრო გზით ხელში ჩაგდების გეგმის გამო. გერმანია ეგვიპტესთან ერთად ღაზის რეკონსტრუქციის კონფერენციის მასპინძლობას გეგმავს.

დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი კეირ სტარმერიც სამიტში მონაწილეობას გეგმავს. სტარმერმა აღნიშნა, რომ დიდი ბრიტანეთი ღაზას წყლისა და სანიტარიის პირობებით უზრუნველსაყოფად 20 მილიონი ბრიტანული ფუნტის (27 მილიონი დოლარი) გამოყოფას აპირებს და ღაზის რეკონსტრუქციისა და აღდგენის გეგმების კოორდინაციის მიზნით სამდღიან კონფერენციას უმასპინძლებს.

გაეროს გენერალურმა მდივანმა ანტონიო გუტერეშმა, ევროკავშირის პრეზიდენტმა ანტონიუ კოშტამ და იტალიის პრემიერ-მინისტრმა ჯორჯია მელონიმ ასევე განაცხადეს, რომ სამიტში მონაწილეობას მიიღებენ.

ადგილმდებარეობა

სინაის ნახევარკუნძულის წვერზე მდებარე წითელი ზღვის საკურორტო ქალაქი შარმ ელ-შეიხი ბოლო წლებში არაერთ სამშვიდობო მოლაპარაკებას მასპინძლობდა. შარმ ელ-შეიხი 1956 წელს ერთი წლით ისრაელის ოკუპაციის ქვეშ იმყოფებოდა. ისრაელის გასვლის შემდეგ, აქ გაეროს სამშვიდობო ძალები განლაგდნენ 1967 წლამდე, სანამ ეგვიპტის პრეზიდენტმა გამალ აბდელ ნასერმა მშვიდობის ძალების გაყვანის ბრძანება არ გასცა. ამ ნაბიჯმა იმ წელს არაბეთ-ისრაელის ომი გამოიწვია.

შარმ ელ-შეიხი და სინაის ნახევარკუნძულის დანარჩენი ნაწილი ეგვიპტეს 1982 წელს დაუბრუნდა ისრაელთან 1979 წელს გაფორმებული სამშვიდობო ხელშეკრულების შემდეგ. ეს არის მდიდრული სანაპირო კურორტი, რომელიც ცნობილია ყვინთვისთვის ხელსაყრელი ადგილებითა და უდაბნოს ტურებით. ქალაქმა ასევე უმასპინძლა ისრაელსა და პალესტინელებს შორის არაერთ სამშვიდობო სამიტსა და მოლაპარაკების რაუნდს პრეზიდენტ ჰოსნი მუბარაქის დროს, რომელიც 2011 წელს გადააყენეს.